To παραδοσιακό σκυριανό σπίτι, μέσα στα σχεδόν 50 τετραγωνικά του, κατάφερε για αιώνες να γίνει πομπός της λαϊκής παράδοσης. Φτιαγμένο με φυσικά υλικά, προωθεί τη συνύπαρξη του ανθρώπου με το περιβάλλον, και προβάλλει καθημερινά τη σκυριανή λαϊκή τέχνη στην εσωτερική του διακόσμηση.
Η λαϊκή παράδοση στο σκυριανό σπίτι
Το παραδοσιακό σκυριανό σπίτι έχει πέτρινους τοίχους, μεγάλου πάχους, περίπου 70 εκατοστών. Η στέγη είναι ξύλινη, και ξύλινες κολώνες συγκρατούν καλαμωτές στο ταβάνι. Οι καλαμωτές λειτουργούν όχι μόνο ως διακοσμητικό στοιχείο φτιαγμένο με φυσικά υλικά, αλλά επίσης συμβάλουν και στη θερμομόνωση του σπιτιού. Το πάτωμα αποτελεί το φυσικό έδαφος μαζί με κοκκινόχωμα, ενώ με την προσθήκη άμμου γίνονταν πιο στέρεα τα υλικά.
Αρχιτεκτονική και διακόσμηση στο σκυριανό σπίτι
Το παραδοσιακό σκυριανό σπίτι, είναι παραλληλόγραμμο και μικρό, περίπου 50τμ. Χωρίζεται σε τρία ευδιάκριτα μέρη, αν και στην ουσία πρόκειται για μία μονόχωρη κατασκευή. Στο μπροστινό μέρος του σπιτιού, μας καλωσορίζει το σαλόνι (σάλα) με τη φγου (τζάκι). Στη μέση του σπιτιού, είναι τοποθετημένο ένα ξυλόγλυπτο διαχωριστικό τοιχίο, ο μπουλμές, με ύψος περίπου 1.80μ. Πίσω από τον μπουλμέ δημιουργούνται δύο επίπεδα: Tο κάτω μέρος (ισόγειο) φιλοξενεί την κουζίνα, και ακριβώς από πάνω στον ημιώροφο, βρίσκεται η κρεβατοκάμαρα (σφας), στην οποία οδηγεί μία μικρή και στενή ξύλινη σκάλα. Οι τοίχοι του σκυριανού σπιτιού είναι διακοσμημένοι με στοιχεία της τοπικής λαϊκής παράδοσης: Αντικείμενα καθημερινής χρήσης, όπως παραδοσιακά σκυριανά κεραμικά, πιάτα, κούπες, στάμνες ή ταψιά, αλλά και κεντήματα της σκυριανής χειροτεχνίας. Τα έπιπλα, όπως η κρεβατσούλα (καναπές), τα σκαμνιά και τα μπαούλα, είναι φτιαγμένα στα πρότυπα της παραδοσιακής σκυριανής ξυλόγλυπτικής.
Σκυριανή ξυλογλυπτική
Τα ξυλόγλυπτα έπιπλα του Σκυριανού σπιτιού έχουν μικρές διαστάσεις. Ο σκυριανός ξυλογλύπτης κύριος Ανδρέου, εξήγησε πως έφτιαχναν τα έπιπλα μικρά, λόγω πρακτικότητας, προκειμένου δηλαδή να χωράνε στα λίγα τετραγωνικά του σκυριανού σπιτιού, που στέγαζε όλη την οικογένεια. Επίσης, επεσήμανε μία σημαντική διαφορά μεταξύ της σκυριανής ξυλογλυπτικής, σε σχέση με τη βυζαντινή. Τα βυζαντινά σκαλιστά, που υπάρχουν παραδείγματος χάρη στα εκκλησιαστικά τέμπλα, είναι βαριά, μεγάλα και βαθιά, σε αντίθεση με τη σκυριανή ξυλογλυπτική που έχει μικρό βάθος, είναι πιο διακριτική και λεπτοδουλεμένη.
Σκυριανή κεντητική
Τους τοίχους και τα έπιπλα του σκυριανού σπιτιού, διακοσμούν επίσης έργα της λαϊκής χειροτεχνίας, όπως τα κεντήματα, που οι σκυριανές έχουν μακρά παράδοση. Ο σκυριανός Μανώλης Βασιλάκος, έδωσε την πληροφορία σχετικά με ένα έθιμο, στο οποίο οι σκυριανές θα φτιάξουν στη διάρκεια της ζωής τους ένα κέντημα, το οποίο είναι πολύ δύσκολο να ολοκληρωθεί. Το κέντημα αυτό, έχει περίτεχνα γεωμετρικά σχέδια και απαιτεί ακριβές μέτρημα των κλωστών. Έτσι οι σκυριανές, όταν επιτέλους καταφέρουν να το ολοκληρώσουν είναι τόσο κουρασμένες, που ορκίζονται ότι δεν θα το ξανά φτιάξουν ποτέ στη ζωή τους, για αυτό και ονομάζεται “Κέντημα του Όρκου”. Το έθιμο αυτό, έχει τις ρίζες του στα βάθη των χρόνων, ενώ ακόμα και σήμερα συνεχίζει να αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι της σύγχρονης σκυριανής γυναίκας. “Το Κέντημα του Όρκου” κατά την ολοκλήρωση του, βρίσκει τη θέση του είτε καδραρισμένο στον τοίχο, είτε ακόμα ως μαξιλάρι, και συνεχίζει να προβάλλει τη λαϊκή παράδοση, μέσα από τους τοίχους του σκυριανού σπιτιού.
Λαϊκός πολιτισμός
Μια πετρωμένη γριά στην Άνδρο
Η ιστορία του Ενετικού κάστρου στο Κόρθρι της Άνδρου, και ο μύθος της γριάς που πέτρωσε καθώς έπεφτε στη θάλασσα από 600 μέτρα ύψος.
SHARE