Η “Πλατεία Αιώνιας Ποιήσεως” στη Σκύρο, γίνεται τόπος συνάντησης του Άγγλου ποιητή Rupert Brook με τον Γερμανό ζωγράφο Caspar David Friedrich, και η χειμωνιάτικη Σκύρος, πολιτιστική εμπειρία χωρίς σύνορα.
Αρχές Γενάρη, μπήκα στο Δημαρχείο της Σκύρου και προμηθεύτηκα έναν πολιτιστικό χάρτη. Λίγο αργότερα, με τη βροχή να πέφτει ασταμάτητη στο ανηφορικό καλντερίμι και τον λεπτόφυλλο χάρτη στα χέρια, ήμουν στον δρόμο για το μουσείο. Το μόνο που ακουγόταν στη διαδρομή, ήταν οι ψιχάλες και οι γαλότσες μου στις μουσκεμένες πέτρες. Ο αέρας μύριζε βροχή, θάλασσα και ελληνικό καφέ, και με τις μυρωδιές του πρωϊνού να πυκνώνουν τον κρύο αέρα, πρόσεξα κάτω απ’ την ομπρέλα τα χαμηλά λευκά σπιτάκια με τα γκριζοκόκκινα παντζούρια. Μικρές αυλές και μουσκεμένα μανταλάκια, χόρευαν πάνω στα υγρά σχοινιά…
Συνέχεια ανηφόριζα, μα θάλασσα δεν είχα δει απ’ όταν πάτησα το πόδι μου στη χώρα της Σκύρου. Κάποια στιγμή, ακούγονται παιδικά γέλια. Κοιτάω μπροστά, και βλέπω δυο παιδιά να βγαίνουν από ένα σπίτι και να μπαίνουν στο άλλο απέναντι. Πίσω απ’ τα παιδιά, η ανηφόρα φάνηκε να τελειώνει. Συνέχισα να ανηφορίζω, και δυο λεπτά μετά, η φύση χάρισε την ομορφιά της, και η Σκύρος τοποθέτησε τη δική της εκδοχή, στον πίνακα του Φρίντριχ “Μοναχός δίπλα στη Θάλασσα”.
Από την πλατεία Μπρουκ στον Caspar David Friedrich
Όμως δεν ήταν μόνο η ίδια χρωματική και τονική παλέτα, που ταίριαξε αρμονικά στον πίνακα “Μοναχός δίπλα στη θάλασσα”, τη φωτογραφία που τράβηξα τυχαία στη Σκύρο. Κατεβαίνοντας το καλντερίμι, φτάνω σε μια πλατεία με ένα ολόγυμνο άγαλμα στη μέση. Ήμουν στην πλατεία “Μπρουκ” ή “Πλατεία Αιώνιας Ποιήσεως” όπως ενημέρωνε η ταμπέλα.
Αρχικά, το άγαλμα αυτό, φιλοτεχνήθηκε από τον Μιχάλη Τόμπρο το 1930, και είναι αφιερωμένο στον φιλέλληνα Ρούπερτ Μπρουκ (Rupert Brooke), που έγραψε κυρίως σονέτα στον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο. Ο ποιητής πέθανε στη Σκύρο από τσίμπημα μολυσμένου κουνουπιού, ενώ υπηρετούσε στο Βρετανικό Βασιλικό Ναυτικό.
Και είναι αλήθεια, πως δύσκολα μπορείς να μη συνδέσεις τη μοναξιά του Μοναχού στον πίνακα του Φρίντριχ, με τη “μοναξιά” του αγάλματος που έστεκε ολομόναχο σε μια πλατεία, έχοντας το ίδιο φόντο της ανεμοδαρμένης θάλασσας. Το φυσικό τοπίο, η τέχνη και η ιστορία, δείχνουν την απαράμιλλη δύναμη τους, και συνδέουν νοητά δύο μακρινούς τόπους: Αυτόν της Σκύρου και εκείνον της Γερμανίας που φιλοτεχνήθηκε το έργο. Και υπάρχει μία ευθεία γραμμή, από το 1810 στο σήμερα. Και η “Πλατεία Αιώνιας Ποιήσεως” έχει βαπτίσει σωστά τον εαυτό της.
Κωνσταντίνα Γεωργαντά
ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΣ ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ
Αρχαιολογικό Μουσείο Σκύρου
Το Αρχαιολογικό Μουσείο Σκύρου, με ευρήματα από το 2.800π.Χ, και η αίθουσα με τη Λαογραφική Συλλογή.
Ήταν αρχές Γενάρη όταν φτάσαμε στο λιμάνι Λιναριά της Σκύρου. Νύχτα πιακατεβήκαμε από το πλοίο καμιά δεκαριά άτομα.
ΤΣκύρος – Μυθολογία
Ο μύθος του Θησέα
Ο Θησέας, βασιλιάς της Αθήνας, μαζί με τον φίλο του Περίθοο ή Πειρίθους βασιλιά τον Λαπιθών, απήγαγαν την Ωραία Ελένη από τη Σπάρτη όταν ήταν 12 ετών. Έπειτα οι δυο φίλοι κατέβηκαν παρέα στον Άδη για να αρπάξουν την Περσεφόνη που ερωτεύτηκε ο Περίθοος. Όμως ο Άδης τους κατάλαβε και τους έβαλε σε μια πέτρα που δεν μπορούσαν να σηκωθούν. Τελικά, δύο χρόνια έμειναν οι δυο τους στον Άδη μέχρι να κατέβει ο Ηρακλής και να τους ελευθερώσει. Έπειτα ο Θησέας επέστρεψε στην Αθήνα, όμως οι Αθηναίοι είχαν στραφεί πια εναντίον του και έτσι ο Θησέας τους καταράστηκε και κατέφυγε στη Σκύρο. Αρχικά, ο βασιλιάς του νησιού Λυκομήδης καλοδέχτηκε τον Θησέα, όμως στη συνέχεια, μάλλον από ζήλια, τον πήγε δήθεν για περίπατο και τον έσπρωξε από το ένα γκρεμό πράγμα το οποίο οδήγησε στο θάνατο του.
Ο μύθος του Αχιλλέα
Ένας ακόμη μύθος που συνδέεται με τη Σκύρο αφορά τον Αχιλλέα. Ο Αχιλλέας, βασιλιάς των Μυρμιδόνων στη Φθία (Φθιώτιδα) και γιος της Νηριίδας Θέτιδος, κρύφτηκε από τη μητέρα του στη Σκύρο αφού ο Μάντης Κάλχας έδωσε χρησμό, ότι οι Έλληνες δε θα νικούσαν τον Τρωικό Πόλεμο χωρίς τη βοήθεια του γιου της. Βέβαια η Θέτις, ήξερε πως εάν ο Αχιλλέας πάει στον πόλεμο θα πεθάνει. Έτσι μεταμφίεσε τον γιο της σε κορίτσι και τον έκρυψε στην αυλή του βασιλιά Λυκομίδη στη Σκύρο.
Τελικά ο Οδυσσέας ανακάλυψε τον Αχιλλέα, αφού πήγε στη Σκύρο μεταμφιεσμένος σε γυρολόγο. Ο Αχιλλέας μέσα από την πραμάτεια του ξεχώρισε ένα σπαθί και όχι κοσμήματα ή υφάσματα όπως οι υπόλοιπες γυναίκες. Τελικά ο Οδυσσέας έπεισε τον Αχιλλέα να πάει στον πόλεμο, με αποτέλεσμα τη νίκη τους αλλά και τον θάνατο του, από το δηλητηριασμένο βέλος του Πάρη στο μοναδικό τρωτό σημείο του σώματος του: Τη φτέρνα.
Σκύρος: Η πρώτη περιήγηση
Η μέρα ήταν βροχερή. Άνοιξα την ομπρέλα, κοίταξα το χάρτη, και τα μουσεία έμοιαζαν μακριά. Άρχισα να περπατάω στο ανηφορικό κεντρικό καλντερίμι. Στο δρόμο δεν υπήρχε ψυχή, ενώ το μόνο που άκουγα στη διαδρομή ήταν ψιχάλες, η ανάσα μου και η επαφή από τις γαλότσες μου στις μουσκεμένες πέτρες.
Κάτω από την ομπρέλα πρόσεξα τα χαμηλά τετράγωνα σπιτάκια με τα γκριζοκόκκινα παντζούρια, μικρές αυλές και μουσκεμένα σχοινιά γεμάτα μανταλάκια. Συνέχεια ανηφόριζα μα θάλασσα δεν έβλεπα. Κάποια στιγμή ακούω παιδικά γέλια. Κοιτάω μπροστά και βλέπω δυο παιδιά να βγαίνουν από το ένα σπίτι και να μπαίνουν στο άλλο απέναντι. Σε εκείνο το σημείο η ανηφόρα μου φάνηκε πως τελειώνει. Ένα λεπτό μετά που ήμουνα στην κορυφή, η φύση χάρισε την ωραιότερη εικόνα της και τοποθέτησε τη Σκύρο στον αριστουργηματικό πίνακα του Friedrich “Μοναχός δίπλα στη θάλασσα”.
Αριστερά: Caspar David Friedrich – Monk by the Sea (1808–1810) Κάσπαρ Ντάβιντ Φρίντριχ – Μοναχός δίπλα στη θάλασσα Δεξιά: Σκύρος. Στο βάθος αριστερά το Αρχαιολογικό Μουσείο.
Κάσπαρ Ντάβιντ Φρίντριχ Μοναχός δίπλα στη θάλασσα
Πλατεία Μπρουκ – Σκύρος
Με τον αέρα να σκουντάει την ομπρέλα, κατεβαίνω το καλντερίμι προς τη θάλασσα. Λίγο πιο κάτω μια πλατεία με ένα ολόγυμνο άγαλμα στο κέντρο. Ο χάρτης ενημέρωνε πως ήταν η Πλατεία Μπρουκ και η ταμπέλα έλεγε “Πλατεία Αιώνιας Ποιήσεως”. Το άγαλμα αυτό είναι του φιλέλληνα ποιητή Ρούπερτ Μπρουκ (Rupert Brooke) που έγραψε κυρίως σονέτα κατά τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο και πέθανε από τσίμπημα μολυσμένου κουνουπιού στη Σκύρο, ενώ υπηρετούσε στο Βρετανικό Βασιλικό Ναυτικό. Εδώ θα βρείτε περισσότερες πληροφορίες για τον Ρούμπερτ Μπρουκ, μέσω του Rubert Brooke Foundation.
Στη συνέχεια ξεκίνησα για το Μουσείο Φαλτάιτς. Χτύπησα αρκετές φορές την πόρτα αλλά δεν άνοιξε κανείς. Σε κάποια από τις κλήσεις μου όμως, τελικά απάντησε μία κυρία που με σπαστά Ελληνικά με ενημέρωσε ότι μουσείο ήταν κλειστό. Έτσι ακολούθησα την ξύλινη πινακίδα σε σχήμα βέλους που έδειχνε το Αρχαιολογικό Μουσείο.
Άρχισα να περπατάω σε ένα στενό ασφάλτινο δρόμο. Τα σπίτια σιγά σιγά αραίωναν και ο δρόμος στένευε. Κάνα πεντάλεπτο μετά στρίβω σε μια στροφή: Σπίτια και αμάξια πουθενά. Κοιτάω μπροστά μου βουνοκορφές με χιόνια. Βγάζω ξανά το χάρτη και βλέπω πως έχω περάσει το μουσείο προ πολλού. Γυρνάω πίσω και καταλαβαίνω πως ο αέρας έχει στρέψει την ταμπέλα. Και το μουσείο ήταν εκεί. Στα είκοσι μέτρα προς την πλευρά της θάλασσας!
Πολιτιστική διαδρομή στη Σκύρο
Την επόμενη μέρα η περιήγηση ξεκίνησε από τους ναούς που πρότεινε ο χάρτης με τις πολιτιστικές διαδρομές. Δυστυχώς τα περισσότερα εκκλησάκια ήταν κλειστά, πράγμα λογικό αφού χιόνιζε.
Πολιτιστικός χάρτης της χώρας, Σκύρος.
Τότε πήγα στο πλησιέστερο ανοιχτό μαγαζί, το ζαχαροπλαστείο της Φαλταΐνας και ρώτησα τον κύριο στην ταμειακή αν ξέρει πότε και αν θα είναι ανοιχτοί οι ναοί. Ο κύριος, χωρίς να ρωτήσει τι και πως, έβγαλε κατευθείαν από ένα συρτάρι μια πολυκαιρισμένη ατζέντα και άρχισε να παίρνει τηλέφωνα. Πέντε λεπτά μετά, έξω από το μαγαζί, μέσα στο χιόνι, χωρίς ομπρέλα, στεκόταν ένας κύριος με τα κλειδιά κάποιου ναού στο χέρι. Μετά τις πρώτες συστάσεις, ο ντόπιος Σκυριανός, με πήγε στο εκκλησάκι των Ταξιαρχών.
Ξεκλείδωσε την καφετιά ξύλινη πόρτα και εκείνος έμεινε απέξω. Ο ναός του Άη Στρατή (Ταξιαρχών) είναι ένα πανέμορφο μεταβυζαντινό τοιχογραφημένοεκκλησάκι. Πρόκειται για ένα δίδυμο – διπλό ναό που αποτελείται από μία μονόχωρη καμαροσκέπαστη εκκλησία και συνορεύει με το εκκλησάκι των Εισοδίων της Θεοτόκου.
Σκυριανή χειροτεχνία
Κεντητική Σκύρου
Μας μίλησε επίσης για μερικά από τα έθιμα του παραδοσιακού σκυριανού γάμου. Πριν το γάμο στο σπίτι της νύφης, παρουσιάζονται όλα τα κεντήματα που έχουν φτιαχτεί για το νέο ζευγάρι, έργα τέχνης με σχέδια μοναδικά, τα οποία και έχει σε αποκλειστικότητα η κάθε οικογένεια. Μάλιστα οι Σκυριανές προσέχουν πολύ ώστε να μην αντιγραφούν τα σχέδια τους. Έτσι λίγο πριν το γάμο, φίλοι και συγγενείς περνάν από το σπίτι της νύφης, κερνιούνται λουκουμάδες με μέλι, αφήνουν δώρα και φαγητά και θαυμάζουν τα εξαιρετικής ποιότητας νυφιάτικα κεντήματα, με σχέδια όπως τα φίδια που είναι σύμβολο προστασίας ή τον πετεινό, σύμβολο γονιμότητας. Επίσης το γλέντι του γάμου κρατάει μέρες ολόκληρες και το συνοδεύει παραδοσιακή ορχήστρα.
Παραδοσιακά φαγητά Σκύρου
Το χειμώνα η Σκύρος μπορεί να μη δίνει άπλετες επιλογές σε ταβέρνες με παραδοσιακό φαγητό, ωστόσο είναι ανοιχτό το καφενείο “Γωνιακό”, που πάντα μερικές παρέες να έπιναν το κρασάκι τους. Το “Γωνιακό” φτιάχνει και τη σκυριανή λαδόπιτα, ένα νόστιμο τοπικό ψωμί, φτιαγμένο με αλεύρι, νερό, μαγιά και λάδι. Σταθήκαμε ιδιαίτερα τυχεροί γιατί φάγαμε ντόπιο κατσικάκι με ρίγανη σε σπίτι, ενώ ο Γιώργος που νοικιάσαμε το χώρο διαμονής μας, μας προσέφερε ένα κομμάτι ντόπιο αιγοπρόβειο τυρί, που ήταν μαλακό, αρκετά βαρύ και νόστιμο. Επίσης κάθε πρωί, είναι ανοιχτός ο “Μήτσος” στη χώρα, με σπανακόπιτες και ζεστή μπουγάτσα με μπόλικη κανέλα, ενώ το μοναδικό ζαχαροπλαστείο στη χώρα είναι αυτό της “Φαλταΐνας” με πεντανόστιμα σκυριανά αμυγδαλωτά και γλυκό του κουταλιού λεμόνι.
Η ταβέρνα “Μαριγώ” στο λιμάνι Λιναριά, μεταξύ άλλων σερβίρει παραδοσιακά τεροπτάρια. Τα τεροπτάρια είναι σαν τυροπιτάκια αλλά με γέμιση τραχανά και ντόπιας μυζήθρας τα οποία τα συνοδεύονται με μέλι.
Σκυριανό θρούμπι. Αναμνηστικό από τον σεφ Γιάννη ΤραχΑρχαιολογικό Μουσείο ΣκύρουΧειμώνας στη ΣκύροΕκκλησάκι στη χώρα της Σκύρου
Την ίδια στιγμή που φεύγουν οι τουρίστες, η Ίος αγκαλιάζει αυτούς τους επισκέπτες – περιηγητές, που θέλουν να κάνουν μία ουσιαστική γνωριμία με το νησί. Να κάνουν πολιτιστικό τουρισμό, να έρθουν σε επαφή με την πλούσια παράδοση του τόπου. Η Ίος τον Σεπτέμβρη είναι ποιότητα. Μία ανεπανάληπτη εμπειρία που οπωσδήποτε αξίζει να ζήσουμε!